Ngăn tình trạng “quân xanh, quân đỏ” trong đấu giá tài sản

Tình trạng “quân xanh, quân đỏ” trong đấu giá tài sản là một biểu hiện của hành vi thông đồng, dàn xếp, gian lận trong quá trình đấu giá, làm mất đi tính công khai, minh bạch và cạnh tranh lành mạnh – từ đó gây thiệt hại cho Nhà nước, tổ chức, cá nhân có tài sản, đồng thời tạo môi trường tiêu cực trong thị trường.

1. Hiểu về “quân xanh, quân đỏ” là gì?

• “Quân đỏ”: là người tham gia đấu giá thực sự có nhu cầu mua tài sản.
• “Quân xanh”: là người tham gia đấu giá giả, do “quân đỏ” thuê để tạo sự cạnh tranh giả, làm sai lệch kết quả đấu giá.

Các “quân xanh” thường được đưa vào để:

• Làm bình phong, tạo ra cảm giác có nhiều người cạnh tranh.
• Rút lui đúng lúc, tạo điều kiện để “quân đỏ” trúng đấu giá với giá thấp.

2. Hệ lụy của tình trạng này:

• Làm méo mó thị trường đấu giá.
• Gây thiệt hại về tài chính cho Nhà nước và các bên có tài sản.
• Làm giảm uy tín của các tổ chức đấu giá.
• Tạo môi trường dung dưỡng cho tham nhũng, lợi ích nhóm.

3. Giải pháp ngăn chặn tình trạng “quân xanh, quân đỏ”:

a. Về pháp lý:

• Sửa đổi, bổ sung các quy định pháp luật về đấu giá tài sản (Luật Đấu giá tài sản, Bộ luật Hình sự…):
  • Tăng mức xử phạt đối với hành vi thông đồng, dàn xếp trong đấu giá.
  • Quy định rõ chế tài xử lý đối với các bên liên quan (người tham gia, tổ chức đấu giá, cán bộ tiếp tay…).
• Tăng cường thanh tra, kiểm tra hoạt động đấu giá, đặc biệt trong các lĩnh vực “nhạy cảm” như bất động sản, tài sản phát mãi, tài sản nhà nước…

b. Về kỹ thuật – nghiệp vụ:

• Áp dụng đấu giá trực tuyến để đảm bảo tính khách quan, công khai, hạn chế tiếp xúc trực tiếp giữa các bên.
• Tăng cường sử dụng trí tuệ nhân tạo hoặc công nghệ để phân tích dấu hiệu bất thường trong các phiên đấu giá.
• Xây dựng cơ sở dữ liệu quốc gia về đấu giá và người tham gia đấu giá để phát hiện “quân xanh” chuyên nghiệp.

c. Về trách nhiệm tổ chức đấu giá:

• Ràng buộc trách nhiệm pháp lý rõ ràng với các tổ chức đấu giá tài sản nếu để xảy ra gian lận.
• Tăng cường kiểm soát nội bộ, đạo đức nghề nghiệp và trách nhiệm cá nhân của đấu giá viên.

d. Về truyền thông & giám sát xã hội:

• Công khai thông tin về tài sản đấu giá, người trúng đấu giá, kết quả đấu giá.
• Khuyến khích báo chí, người dân tham gia giám sát các phiên đấu giá.
• Tạo cơ chế bảo vệ người tố giác, khuyến khích phản ánh tiêu cực.

4. Một số kiến nghị:

• Xây dựng hệ thống “điểm tín nhiệm” đối với người tham gia đấu giá, tương tự như hệ thống chấm điểm tín dụng.
• Quy định nghiêm ngặt về điều kiện tham gia đấu giá như: ký quỹ cao, xác minh năng lực tài chính, kiểm tra lý lịch đấu giá trước đó.
• Tổ chức tập huấn, nâng cao đạo đức nghề nghiệp cho đấu giá viên, cán bộ quản lý tài sản.